በደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ከ1922-1983 ዓ.ም. ድረስ የተፃፉ የስራ ደብዳቤዎች ቋንቋ አጠቃቀም ይዘትትንተና፡፡

Abstract

የዚህ ጥናት አላማ በደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ከ1922-1983 ዓ.ም. ድረስ የተፃፉ መደበኛ ደብዳቤዎችን በጥልቅ ዲስኩር ትንተና መርህ መሰረት የቋንቋ አጠቃቀም በመተንተን በተፃፉበት ዘመን የነበረውን ፖለቲካዊ፣ ማህበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ ሁኔታዎች ምን እንደሚመስሉ ማሳየት ነው፡፡ በዚህ መሠረት ጥናቱ አይነታዊ የምርምር አይነት በመሆኑ በደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ በቀዳማዊ ኃይለሥላሴ እና በደርግ ዘመን የተፃፉ የስራ ደብዳቤዎችን ለመተንተን ተሞክሯል፡፡ በጥናቱ ወቅት ደብዳቤዎቹ ከተፃፉበት ዘመን አኳያ ፖለቲካዊ፣ ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ሁኔታዎችን መሠረት አድርገው ከመተንተናቸው ባለፈ ደብዳቤዎቹ ከዘመን ዘመን አኳያ ያሳዩዋቸው ልዩነቶችም ተጠቅሰዋል፡፡ ጥናቱን ለማድረግ በመሠረታዊነት ጥናቱ በተመሰረተበት ጊዜ እና ቦታ ወሰን ያሉ ሰነዶችን በመረጃ ምንጭነት ለመጠቀም ተችሏል፡፡ በዚህ መሠረት የትንተናው ውጤት እንደሚያሳየው በደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ የተፃፉ የስ ራደብዳቤዎች ከተፃፉበት ዘመን መንፈስ፣ የፖለቲካና የማህበራዊ ሁኔታ አንፃር ሲተነተኑ ፖለቲካውና ሀይማኖቱ የነበራቸውን ቁርኝት፣ ፖለቲካውና የፖለቲካ አመራሩ በማህበረሰቡ ላይ ያደርስ የነበረውን አወንታዊና አሉታዊ ጫና ያሳያል፡፡ በተጨማሪ በአብዛኛው በጃንሆይ ዘመን፣ በአንፃራዊነት በደርግ ዘመን የተፃፉ ደብዳቤዎች ከቃላትአጠቃቀም አንፃር አሁን ካለንበት ዘመን ለየት ያሉ ቃላት ይጠቀሙ እንደነበር ለመረዳት ተችሏል፡፡ በሌላ በኩል ደብዳቤዎቹ ከተፃፉበት የዘመን መንፈስ አንፃር ሲተነተኑ የፖለቲካ አመራሩ ግብርንና መሰል ጉዳዮችን መሠረት በማድረግ በዝቅተኛው የማህበረሰብ ክፍል ላይ ኢኮኖሚያዊ ጫና ያደርሱ እንደነበ መረዳት ተችሏል፡፡ በጃንሆይ ዘመን የተፃፉ ደብዳቤዎች ለንጉሰ ነገስቱ፣ ለንጉሰ ነገስቱ ሹማምንት እና ለላይኛው ለፖለቲካና የኢኮኖሚ መደብ የአዋቂነት፣ የልበ ብርሃንነት፣ የጌትነት፣ የጀግንነት፣ የአስተዋይነት፣ የችግር ፈችነት፣የደግነት ወዘተ ውክልና እና ሙገሳ ሲሰጡ በአንፃሩ ለታችኛው መደብ ደግሞ የምፅዋት ጠባቂነት፣ የአጥፊነት፣ ያላዋቂነት፣ የስልጣን ውስንነት እና የመሳሰሉት ውክልና ተሰጥቶት እናያለን፡፡ በደርጉ ዘመን የተፃፉ ደብዳቤዎች በአንፃሩ ከግለሰብ ይልቅ አብዮታዊት ኢትዮጵያን፣ ህብረተሰባዊት ኢትዮጵያን፣ ዘመቻን እና ወዘተ ሲያወድሱ ይስተዋላል፡፡ በተጨማሪም የፊውዳሉን ስርዓት ኮናኝ ሆነው እናገኛቸዋለን፡፡ በአጠቃላይ በቀድ